[صفحه اصلی ]   [ English ]  
بخش‌های اصلی
صفحه اصلی::
آشنایی با انجمن::
گردهمایی های علمی::
کمیته های تخصصی::
عضویت در پایگاه::
اخبار و روبدادها::
مراکز مرتبط::
دریافت فایل::
قوانین و مقررات ::
تماس با ما::
::
فصلنامه فارسی
..
فصلنامه انگلیسی

Iranian Journal of

Agricultural

and Resource

Economics

AWT IMAGE

Iranian Journal of

Agricultural

and Resource

Economics

 

The International Journal of

 Agricultural Managment

and Development

IJAMAD

The International Journal of

 Agricultural Managment

and Development

IJAMAD

..
تقویم
..
جستجو در پایگاه

جستجوی پیشرفته
..
دریافت اطلاعات پایگاه
نشانی پست الکترونیک خود را برای دریافت اطلاعات و اخبار پایگاه، در کادر زیر وارد کنید.
..
پیوندهای مفید

موسسه پژوهشهای برنامه‌ریزی، اقتصاد‌کشاورزی و توسعه روستایی

وزارت جهاد کشاورزی

معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی

سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی

شرکت شهرکهای کشاورزی

شرکت کشت و صنعت و دامپروری مغان

سازمان مرکزی تعاون روستایی ایران

شرکت پرورش کرم ابریشم ایران

صندوق حمایت از توسعه سرمایه گذاری در بخش کشاورزی

مؤسسه تحقیقات پسته کشور

پژوهشکده بیوتکنولوژی کشاورزی

مؤسسه تحقیقات خاک و آب

مؤسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال  

مؤسسه تحقیقات برنج کشور

مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر  

مؤسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی  

موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه بذر چغندرقند

موسسه تحقیقات مرکبات کشور

موسسه تحقیقات پسته کشور

مرکز تحقیقات چای کشور

موسسه تحقیقات خرما و میوه های گرمسیری کشور

مجله علمی JAST

سازمان جنگلها و مراتع کشور

                         دسترسی به 1000 عنوان ژورنال علمی برای 70 کشور کم در آمد جهان : OARE

                         انتشارات فائو(دسترسی تمام متن )

                         مرکز داده های علمی کشور

                         کتابخانه سازمان خوار و بار و کشاورزی ملل متحد (FAO )

دسترسی رایگان به متن کامل بیش از 3000 عنوان کتاب در زمینه های مختلف علمی

                         شبکه جهانی تحقیقات کشاورزی

                         ISMAGبانک مجلات علمی-پژوهشی ایران

                         پورتال علمی کشور

                         INASP : شبکه بین المللی دسترسی به انتشارات علمی

                         پورتال تحقیقات و ترویج سازمان بین المللی فائو

                         پایگاه اطلاعات علمی ایرانSID

..
:: مقاله آزاد ::
 | تاریخ ارسال: 1395/11/18 | 

تاثیرات بلایای طبیعی بر توسعه پایدار و ضرورت انعطاف پذیری در همکاریهای منطقه ای آسیا و اقیانوسیه

دکتر کیانوش قلاوند1


در عصر سیطره امپراطوری بلای طبیعی بر جهان کشورهای آسیا و اقیانوسیه همیشه سهم عمده ای از ویرانگری ناشی از نزاع بی انتهای انسان و طبیعت و تحمل در برابر بلایای طبیعی و خسارات ناشی از آنها را در طول تاریخ برعهده داشته اند. منطقه آسیا و اقیانوسیه به دلیل دارا بودن شرایط خاص اقلیمی، اقتصادی، اجتماعی، زمین شناسی، کوهها، اقیانوس‌های عظیم و مولد ترسناک ترین بلایای طبیعی همچون سونامی، سیل، زلزله و خشکسالی و غیره مستعد ترین منطقه برای فجایع و بحرانهای پیرامون زندگی بشر می باشد. در 45 سال گذشته میزان جمعیت این منطقه از جهان از 2.2 میلیارد نفر در سال 1970  به  4.3 میلیارد نفر در سال 2014 افزایش یافته است. این بخش از جهان که میزبان بیش از 60 درصد جمعیت جهان است در معرض بسیاری از انواع بلایای طبیعی قرار گرفته که هر سال علاوه بر از بین بردن زندگی هزاران نفر باعث خسارات هنگفت اقتصادی و اجتماعی  و زیر سوال رفتن کرامات انسانی به دلیل گسترش فقر در بسیاری از کشورهای این منطقه از جهان می شود.

AWT IMAGE

با مقایسه میزان خسارت ناشی از بلایای طبیعی با تولید ناخالص داخلی این کشورها می توان نتیجه گرفت که میزان خسارات کشورهای کمتر توسعه یافته سالیانه به طور میانگین 592 میلیون دلار بوده و یا معادل 0.97 درصد میزان تولید ناخالص داخلی این کشورها بوده است. نکته مهم اینکه بیش از 47.7 درصد جمعیت این منطقه از جهان در شهرهای بزرگ زندگی می کنند در حالی که سال 1970 تنها 25.9 درصد جمعیت آسیا و اقیانوسیه در شهرها اسکان داشتند.

نتایج حاصل از تحقیقات و گزارشات متعدد آماری و اطلاع رسانی و نشست های صاحب نظران کشورهای مختلف نشان می دهد که انعطاف پذیری در واکنش به حوادث طبیعی و شرایط احتمال، شرط لازم برای حفاظت از چشم اندازهای رشد اقتصادی و اجتماعی در منطقه می باشد.

بنا بر گزارش اسکاپ2 این مناطق شدیدا در برابر خسارات اقتصادی متعددی ناشی از بلایای طبیعی می باشند. اگر چه  از سال 1970 تا پایان 2014 تعداد 11985 بلای طبیعی در جهان گزارش شده‌اند اما 5139 یا  حدود 42.9 درصد آنها در منطقه آسیا اقیانوسیه به وقوع پیوسته است. یعنی حدود 43 درصد از کل بلایای طبیعی ثبت شده که در سال های 2014-2005 در جهان به وقوع پیوسته در این مناطق از جهان اتفاق افتاده است. این تعداد تنها بخشی از بلایای طبیعی می باشند که به طور رسمی گزارش شده اند.

این گزارش از افزایش 15 برابری وقوع بلایای طبیعی در منطقه نسبت به سالهای قبل از دهه 70 میلادی خبر می دهد. ضمن اینکه تولید ناخالص داخلی این منطقه نیز نسبت به گذشته 5 برابر کاهش یافته است. بنا بر همین گزارش میزان خسارات در حد فاصل سالهای 2014-2005 بیش از نیم تریلیون دلار و معادل 45 درصد کل خسارات جهان بوده است. اگرچه سالهای 2016-2015 نیز مستثنی از سالهای قبل نبودند و همچنان بلایای طبیعی به روند توسعه خسارات ویرانگر خود ادامه دادند که این ویرانگری باعث تضعیف دستاوردهای توسعه که به سختی به دست آمده اند منجر شده است.

امروزه میزان ضرر اقتصادی ناشی از بلایای طبیعی به طور قابل توجهی افزایش یافته به طوری در سالهای اخیر در منطقه آسیا و اقیانوسیه از 5 میلیارد دلار در 1970 به حدود 75 میلیارد دلار یا از 28 درصد ضرر اقتصادی جهانی به 51 درصد در سال های اخیر افزایش یافته است.

در حد فاصل سالهای 2015-2005 در منطقه آسیا و اقیانوسیه بیش از 1625 مورد بلایای طبیعی گزارش شده است. بنا بر این گزارش در وقوع این بلایای طبیعی بیش از 500.000 نفر جان باختند و حدود 2.2 میلیارد نفر مستقیم یا غیر مستقیم تحت تاثیر خسارات ناشی از بلایای طبیعی قرار گرفتند. به طوری که تنها بیش از 523 میلیارد دلار خسارات اقتصادی این بلایای طبیعی بوده است. ضمن این که بیش از 60 درصد مرگ های مرتبط با بلایای طبیعی در این مناطق جهان اتفاق افتاده است یعنی می توان اذعان داشت که بیش از 80 درصد از تاثیرات ناشی ار بلایای طبیعی در آسیا اتفاق می افتد.

اگر چه بسیاری از این بلایای طبیعی در مقیاس گسترده باعث خسارت شدند اما بسیاری از آنها نیز در مقیاس کوچکتر و چند منظوره بودند که هرگز در صدر اخبار جهان قرار نگرفتند.  همچنین در این منطقه از جهان میزان مرگ و میر ناشی از بلایای طبیعی از سال 2014-1970 بیش از 2 میلیون نفر بوده است که این میزان بیش از 56.4 درصد مرگ و میر کل جهان می باشد و بیشترین آمار مربوط به سیل و سونامی است. بنابر گزارشات سازمانهای بین المللی در 45 سال گذشته میزان خسارات اقتصادی ناشی از این بلایای طبیعی بیش از 2.8 تریلیون دلار که طوفان، سیل و سونامی مقصر بیش از 91.8 درصد کل این خسارات بوده‌اند. در این بین سهم آسیا و اقیانوسیه از این خسارات اقتصادی 1.15 تریلیون دلار بوده است.

در واقع از سال 1970 که بلایای طبیعی کمتر از 100 کشته داشته بیشترین بلایای طبیعی در منطقه آسیا و اقیانوسیه به وقوع پیوسته اند و بیش از 2.2 میلیارد نفر را تحت تاثیر قرار داده اند و بیش از 400 میلیارد دلار ارزش خسارت این بلایای طبیعی بوده است. و این در حالی است که بسیاری از این بلایای طبیعی و میزان خسارات آنها هرگز از سوی دولتها به دلیل زیر سوال رفتن مسائل امنیتی آنها گزارش نمی شوند و یا دست کم آمار و ارقام آنها مورد اغراق قرار می گیرند. بسیاری از گزارشات تایید شده از تاثیر پذیری بیش از 6 میلیارد نفر از مردم جهان در اثر بلایای طبیعی حکایت دارد در این گزارش با اشاره به اینکه سیل و خشکسالی شاید کشنده ترین بلای طبیعی نبوده‌اند اما بر زندگی بیش از 5 میلیارد نفر از ساکنان تاثیر گذاشته است.

یکی از بدترین فجایع از لحاظ از دست دادن زندگی مردم در سال 1970 در بنگلادش به وقوع پیوست به طوری که موج طوفان باعث کشته شدن 300000 نفر شد و بیش از 3.6 میلیون نفر بی خانمان بر جای گذاشت. حدود بیست سال بعد هنگامی که طوفان شدید همان منطقه را در نوردید بیش از 138000 نفر کشته و بیش از 15 میلیون بی خانمان برجای گذاشت. اگر چه تعداد کشته شدگان و آسیب دیدگان به میزان قابل ملاحظه ای به دلیل اجرای برنامه های مدیریت ریسک کاهش یافته بود اما از لحاظ مرگ و میر در رتبه دوم مرگبارترین طوفان‌ها پس از طوفان ناجیس که در سال 2008 کشور میانمار را در نوردید قرار گرفت.

بیاد داشته باشیم که سیل و طوفان و خشکسالی و زلزله جزء لاینفک این بخش از جهان می باشد. فوق طوفان هایان در نوامبر 2013 به سادگی زندگی بیش از 6000 نفر از مردم فیلیپین را قربانی نمود و باعث مهاجرت و ترک خانه و کاشانه بیش از 4 میلیون نفر گردید. در سال 1976 زلزله مهیب تانگشن در چین به راحتی بیش از 242000 نفر را به کام مرگ فرستاد در سال 2004 سونامی اقیانوس هند باعث مرگ بیش از 220000 نفر گردید.

کشور ژاپن که در مدیریت بلایای طبیعی یکی از بهترین و پیشرفته ترین کشورها می باشد در زلزله بزرگ و ویرانگر سال 2011 در شما شرق این کشور 20000 کشته و 369000 نفر بی خانمان را به عنوان تاوان نزاع بین خشم طبیعت و انسان داشت.

همان طور که اشاره شد کشورهای اقیانوسیه و آسیای جنوب شرقی و جنوب و شمال غرب آسیا مستعد ترین منطقه وقوع بلایای طبیعی می‌باشند بسیاری از این کشورها در منطقه موسوم به حلقه آتش و زلزله و گردباد خیز در اقیانوس آرام هستند، ضمن اینکه خطرات لرزه ای و سیل و خشکسالی در جنوب و جنوب غرب آسیا جز لاینفک حوادث این منطقه از جهان به شمار می‌رود و این مناطق دارای بیشترین خسارات اقتصادی هستند. در مارچ سال 2015 طوفان پام در جزایر واناتائو در قاره اقیانوسیه نه تنها باعث خسارات گسترده به 166000 نفر که بیش از نیمی از جمعیت این جزایر و کشورهای همسایه گردید. در آوریل سال 2015 زلزله 7.6 ریشتری نپال باعث مرگ بیش از 9000  نفر و از بین رفتن حدود 500000 خانه شد. این تخریب گسترده باعث شد که کشور نپال که قرار بود بر اساس برنامه‌های توسعه تا سال 2022 جزو کشورهای در حال توسعه قرار گیرد همچنان در زمره کشورهای کمتر توسعه یافته قرار گرفته و روند انتقالی توسعه‌ای این کشور همچنان با تاخیر روبه رو شود. در ماه می و جون 2015 مرگ بیش از 1000 نفر در هند و پاکستان در اثر موج هوای گرم گزارش شد.

در ماههای جولای و آگوست نیز بارندگی‌های موسمی باعث بی خانمانی هزاران نفر و مهاجرت بیش از 500000 نفر در جنوب و جنوب شرق آسیا گردید.

بسیاری از بلایای طبیعی در آسیا فرامرزی هستند زیرا این منطقه دارای دو خط گسل فعال زلزله خیز که بسیاری از مرزهای ملی کشورهای این قاره از آن عبور می کنند هم چنین دارای سه حوزه عمده اقیانوس هستند به طوری که وقوع یک طوفان در یکی از این حوزه‌ها می‌تواند در سراسر بسیاری از این کشورها باعث بارش باران‌های سنگین و جاری شدن سیل شود ضمن این که این کشورها دارای رودخانه ها و حوزه های آب خیز مشترک با یکدیگر هستند که به طور منظم و متوالی باعث وقوع سیل در مرزهای مشترک این کشورها می‌شود. علاوه بر این ذوب شدن بیش از حد برف از کوههای مرتفع این نواحی و طغیان رودخانه‌ها می‌تواند تعدادی از کشورهای پایین دست را در معرض وقوع سیل قرار دهد و تمام این کشورهای پایین دست را در معرض تهدید سیل و یا تغییرات ناشی از شرایط آب و هوایی، آنها را در معرض خشکسالی ویرانگر قرار دهد.

البته کشورها در سراسر آسیا و اقیانوسیه برای مقابله با این تهدیدات اقلیمی پیشرفت های مهمی داشته اند اما هنوز هم تلاش های بسیاری باید انجام دهند و با ذکاوتمندی از رشد سریع اقتصادی، افزایش جمعیت که در شهرهای روبه رشد با آن روبرو هستند و باعث تشدید خطرات جدید می‌گردند باید امکانات جدیدی را ایجاد نمایند. سال 2015 یک سال محوری برای آسیا و اقیانوسیه بوده است. در واقع سال 2015 نماد پایان چارچوب معاهده هیوگو (چارچوبی برای عمل) و همین طور نشانه‌ای از آغاز یک طرح 15 ساله جدید با عنوان چارچوب سندایی برای کاهش خطرات و خسارات ناشی از بلایای طبیعی بین سال‌های 2015 تا 2030 می‌باشد. در واقع چارچوب جدید نتیجه دستاورد انتقادی از همکاری‌ کشورها برای انتقال از چارچوب اهداف توسعه هزاره (2015-2005) به اهداف توســــــعه پایدار (2030- 2015) می باشد که به ایجاد مقاومت بیشتر در برابر خسارات بلایای طبیعی کمک می کند.

امروزه برای یک منطقه در معرض خطر بلایای طبیعی افزایش میزان مقاومت در برابر بلایای طبیعی یک سوال نیست بلکه یک ضرورت جمعی است. بنابراین کشورهای آسیای و اقیانوسیه کاهش ریسک های بلایای طبیعی را به عنوان یکی از اولویت های اصلی خود شناسایی نموده اند و همکاری های منطقه ای خود را برای کاهش خطرات بلای طبیعی و انعطاف پذیری در برنامه ها را با کمک اسکاپ به عنوان بخشی جدای ناپذیر از برنامه های دستیابی به توسعه پایدار در منطقه را خواستار شده اند.  

خارج از برنامه های مدون اسکاپ دیگر برنامه های بلند مدت این نهاد برای ارزیابی، شناسایی و نظارت بر طیف وسیعی از خطرات طبیعی همچون خشکسالی، طوفان های گرمسیری، زمین لرزه و یا سیل و به ویژه تاثیر آنها بر مردم، اقتصاد شهرها و محیط زندگی است و اینها دلایلی هستند که از دید گاه ما مزایای روشهای هشدار دهنده و مدیریت اطلاعات که غالبا برای توسعه و پیشرفت جوامع نادیده گرفته شده اند. بنا براین تشریک مساعی و تبادل دانش و تجارب کشورهای مختلف از مهمترین استراتژی های کاهش میزان خسارات بلایای طبیعی در این مناطق جهان میباشد.  

در این راه کشورهای مختلف خواستار ایجاد ساختاری انعطاف پذیر، و مدیریت ریسک در دراز مدت از طریق بیمه ریسک های فاجعه آمیز، شبکه های امنیت اجتماعی و مکانیزم ارائه کمکهای امدادی که در زمان وقوع حوادث تبدیل به فجایع و بحران می شوند همچنین به طور موثر تر مدیریت اکوسیستم و گسترش راه حلهای در حال ظهور براساس علم و فناوری بهترین روشها و رویکردهای کاهش ریسک های فاجعه آمیز بلایا و حوادث طبیعی هستند. اسکاپ همچنین به دنبال ایجاد پلتفرم برای تبادل ریسک بلایای طبیعی فرامرزی در آسیا و اقیانوسیه می باشد. ایجاد هماهنگی در کاهش بلایای طبیعی هسته مرکزی توسعه پایدار میباشد ضمن این که عملیاتی کردن روش ها و فرآیندهای برای توسعه کنترل بلایای طبیعی و ریسک های منتج از آنهاست. همچنین همکاری های منطقه ای در پرداختن به تحلیل بلایای طبیعی یک نکته اساسی و زیر بنای تمام فعالیت های اسکاپ میباشد و نهایتا در نتیجه اقدامات و همکاریهای هماهنگ و موثر ملی و منطقه ای میتواند باعث کاهش میزان خسارات بلایای طبیعی در این منطقه از جهان می گردد و تنها با همکاری بین دولتها و تقویت روح همکاری در منطقه آسیا و اقیانوسیه می توان امید به آرامش داشت و از تبدیل شدن ان به منطقه فاجعه آمیز جلوگیری نمود و با اجرای برنامه های انعطاف پذیر به توسعه پایدار در این منطقه از جهان دست یافت.


پاورقی:

1. دکتری اقتصاد کشاورزی و علوم محیطی (مدیریت بلایای طبیعی،ریسک و بیمه های کشاورزی)، عضو انجمن اقتصاد کشاورزی ایران و انستیتو مدیریت حرفه ای کشاورزی انگلستان. 

2. کمیسیون اقتصادی و اجتماعی منطقه آسیا و اقیانوسیه وابسته به سازمان ملل متحد که با داشتن 55 عضو دائم و 9 عضو ناظر با وسعت جغرافیایی از ترکیه تا نیوزیلند که بیش از 60 درصد جمعیت جهان را در خود جای داده است و مقر دائم آن در شهر بانکوک تایلند قرار گرفته است.

UniRSS

کلیدواژه ها: آسیا و اقیانوسیه | انعطاف پذیری | توسعه پایدار | بلایای طبیعی |
دفعات مشاهده: 4942 بار   |   دفعات چاپ: 991 بار   |   دفعات ارسال به دیگران: 0 بار   |   0 نظر

CAPTCHA
   
سایر مطالب این بخش سایر مطالب این بخش نسخه قابل چاپ نسخه قابل چاپ ارسال به دوستان ارسال به دوستان

مطالب مشابه


انجمن اقتصاد کشاورزی ایران Iranian Agricultural Economics Society

آدرس دبیرخانه انجمن: کرج خیابان دانشکده، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران دانشکده اقتصاد و توسعه کشاورزی، گروه مهندسی اقتصاد کشاورزی ـ کدپستی: 3158577871 ـ تلفن: 32222767-026 نمابر: 32247783-026

UniRSS